De schoonheid van wiskunde
De schoonheid van wiskunde
Een hoorcollege over wiskunde als cultureel fenomeen
Door: Bendegem, Jean Paul, Van
Luisterduur: 5 uur en 27 minuten
Datum uitgave: 2015
ISBN: 9789085301424
Prijs: € 27,00
Samenvatting
We realiseren het ons wellicht niet, maar wiskunde is overal. Suiker in een kop koffie, wolken in de lucht, de computer op je bureau en de lamp in je huiskamer. De schoonheid van een wiskundige formule kan voortkomen uit de eenvoud, symmetrie, elegantie of de uiting van een onwrikbare waarheid. Jean Paul Van Bendegem, Vlaanderens meest populaire professor, weet in zijn filosofisch opgezette hoorcollege die schoonheid van de wiskunde op een unieke manier over te dragen. Uitgaand van een aantal wiskundige kernbegrippen bespreekt hij de verbanden tussen wiskunde en andere culturele domeinen: over wiskundige bewijzen, wiskundige schoonheid en oneindigheid en de verbanden die wiskunde onderhoudt met literatuur, muziek en filosofie.
Download de lijst met aanbevolen literatuur die bij het hoorcollege De schoonheid van wiskunde hoort.
Dit college is tot stand gekomen i.s.m. Studium Generale Universiteit Leiden.
Inhoudsopgave
College 1. Het wiskundig bewijs: de kernactiviteit van de wiskundige
H1.Een korte geschiedenis van het bewijs
H2.Het aandeel van de logica en haar rol in de wiskunde
H3.Over grenzen en de rol van computers
Waar komt het idee van een bewijs vandaan? Hoe heeft het zich ontwikkeld doorheen de eeuwen? Wat betekent een bewijs “uit het ongerijmde”? Wat is het aandeel van de logica? Welke rol spelen computers in het zoeken naar bewijzen?
College 2. Wiskundige schoonheid: het kwaliteitslabel van de wiskundige
H4. Wiskundigen over wat schoonheid is
H5. Een economische conceptie van schoonheid
H6. Het creëren van schoonheid
H7. Het belang van stijl in de wiskunde
Wiskundigen hechten bijzonder veel belang aan schoonheid. Maar wat is die schoonheid? Kan die bepaald worden? Hoe verhoudt ze zich tot andere vormen van schoonheid?
College 3. Oneindigheid in en buiten de wiskunde: waar liggen de grenzen?
H8. Welkom in het Hilbert hotel
H9. Welkom in het Paradijshotel
H10. Oneindigheid, ruimte en tijd: een verhaal apart
Een van de basisbegrippen in de wiskunde maar o zo problematisch. Bestaat het wel? Welke eigenschappen heeft het? Hoe verhoudt het zich tot oneindigheid buiten de wiskunde? Waarom blijven er zovele vragen onbeantwoord rond oneindigheid?
College 4. Wiskunde en literatuur: wederzijdse inspiratiebronnen
H11. De wiskundige als personage in de literatuur
H12. De wiskunde als onderwerp in de literatuur naar inhoud en vorm: deel 1
H13. De wiskunde als onderwerp in de literatuur naar inhoud en vorm: deel 2
Ofwel denkt men dat de twee met elkaar niets te maken hebben ofwel dat het verkeer in één richting gaat (de wiskunde inspireert de literatuur maar niet omgekeerd). Toch zijn er voorbeelden bij de vleet waar de beïnvloedingen wel degelijk in beide richtingen gaan.
College 5. Wiskunde en muziek: een hedendaagse blik
H14. Een klassiek en een alternatief beeld van de relatie tussen wiskunde en muziek
H15. Wat doet een componist als hij of zij componeert
H16. Wat na het componeren komt
Dat wiskunde en muziek met elkaar te maken hebben kan en wil niemand betwisten. Maar men heeft het dan meestal over Bach of Mozart. Hoe gaan hedendaagse componisten om met wiskunde? En waar nog komt de wiskunde in de muziek tussen?
College 6. Wiskunde en wijsbegeerte: heeft wiskunde een onderwerp?
H17. Enkele thema’s uit de filosofie van de wiskunde
H18. Grondslagenstudies: een goede fundering lost alles op
H19. Wiskundige praktijken: hoe doen ze het?
Ooit waren ze onafscheidelijk maar geleidelijk aan hebben ze hun eigen weg uitgestippeld. Dat betekent evenwel niet dat de wiskunde vrij zou zijn van filosofische problemen. Bestaan wiskundige entiteiten? Wordt een bewijs gevonden of gemaakt? Ook omgekeerd laat de filosofie zich nog steeds inspireren door de wiskunde: bestaat er onbetwistbare kennis? Hoe zeker kan zeker zijn?
Over de spreker: Bendegem, Jean Paul, Van
Jean Paul Van Bendegem is filosoof en wiskundige. Thans is hij buitengewoon hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel voor de vakken logica en wetenschapsfilosofie en deeltijds gastprofessor aan de Universiteit Gent. Van 2005 tot en met 2009 was hij decaan van de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte aan de VUB. Naast zijn lesopdracht is hij tevens directeur van het Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie (www.vub.ac.be/CLWF/) waar een twintigtal onderzoekers aan verbonden zijn en is hij de uitgever van het logica-tijdschrift “Logique et Analyse”. Van zijn hand verschenen diverse werken, waaronder Over wat ik nog wil schrijven, Hamlet en entropie, De vrolijke atheïst en Elke drie seconden.